Pop Up Window

Rosa Lüksemburg
Çeviri: Murat Çakır

Rosa Lüksemburg’dan 9 yanıt

1.) Kapitalizm aslında nedir?

»Kapitalist üretimin amacı ve iteleyen sebebi, doğrusu artıdeğeri sadece herhangi bir miktarda, bir defaya mahsus gasp etmek değil, aksine artıdeğerin ölçüsüz, hiç bitmeyen bir artışta, hep daha fazla miktarda gasp edilmesidir.«

Rosa Luxemburg, Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1975, S.16

»Kapitalist üretim tarzının, daha önceki iktisat biçimlerinde amaç olan tüketimin sadece asıl amaca: kapitalist kârın birikimine yarayan bir araç olması vasfı vardır. Sermayenin öz büyümesi, bütün üretimin başlangıcı ve sonu, aslî amacı ve anlamı olarak görülmektedir.

Rosa Luxemburg, Einführung in die Nationalökonomie, GW Bd. 5, S. 775

2.) Kapitalizm ne zaman ve nerede başlamıştır?

»Gûya sermaye başlangıçtan itibaren sadece kendi imal ettiği üretim ve tüketim araçlarına muhtaçmış da, kapitalist gelişme tersine tarihsel olarak olanaklı olurmuş.«

Rosa Luxemburg, Antikritik [=Die Akkumulation des Kapitals oder was die Epigonen aus der Marxschen Theorie gemacht haben. Eine Antikritik], GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 476

3.) Kâr ve kâr artırımı: nereden ve nereye kadar?

»İş gününün teşekkül edilişine baktığımızda, kapitalistin işçilerden gasp ettiği artıdeğerin büyütülmesine yönelik doğal iç güdüsü, kendiliğinden sunulan iki basit yol bulmaktadır. (...): ya bütün iş gününü uzatmak, ya da iş gününün ödenen ilk bölümünü kısaltmak, yani işçinin ücretini azaltmak.«

Rosa Luxemburg, Einführung in die Nationalökonomie, GW Bd. 5, Berlin 1975, S. 742

4.) Rosa Lüksemburg: Kapitalizm ile ilgili en büyük düşüncesi neydi? Ve geriye ne kaldı?

»Akümülasyonun gerçekten vuku bulabilmesi için, demek ki yeni sermaye tarafından (imal edilen) fazla meta miktarının realize edilebilmek üzere kendisine piyasada bir yer fethetmesi mutlaka gereklidir.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 22

»Şu soruyu sormanın görülebilir bir amacı yoktur: para, artıdeğeri realize etmek için nereden gelir? Aksine, soru şöyle olmalıdır: Talep nereden gelmektedir, artıdeğer için ödenebilir gereksinim nerededir?«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 132

»Bir tarihsel süreç olarak sermaye birikimi ilk günden son güne kadar kapitalizm öncesi formasyonlar muhitinde, onlar ile sürekli politik mücadele ve hiç tükenmeyen politik karşı etkileşim içerisinde ileriye doğru ilerler.«

Rosa Luxemburg, Antikritik, GW Bd. 5, S. 432

5.) »Küresel« kapitalizm ne demektir? Jeopolitika ve jeoekonomi: »Akümülasyon alanı« yeni kapitalizmin yeni anahtar tanımı mı?

»Sadece bir an için kapitalizmin gelişiminin, dünya küresi üzerinde insan tarafından üretilen her şeyin kapitalistce, yani sadece kapitalist özel işverenler tarafından büyük işletmelerde, modern ücretli emekçilerle üretildiği kadar geliştiğini tasavvur edersek, mesele çok berrak olarak ortaya çıkar. İşte bu durumda kapitalizmin olanaksızlığı açık bir şekilde göz önüne çıkar.«

Rosa Luxemburg, Einführung in die Nationalökonomie, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 778

»Sermaye birikiminin emperyalist safhası ya da sermayenin küresel rekabet safhası, sermayenin, artıdeğerin realize edilmesini vuku buldurduğu eski Hinterland’larının sanayileşmesini ve kapitalist emansipasyonunu içerir. Bu safhanın hususî operasyon metodları şunlardır: haricî borçlar, tren yolu inşaları, devrimler ve savaşlar.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 365

6.) »Yeni« emperyalizm var mı?

»Ekonomik ve politik alanda vuku bulan bütün gelişmenin altında bulunduğu bu işaretin... adı emperyalizmdir. Kapitalist toplumun genel tarihsel çizgisi içerisinde yeni bir öğe, beklenmeyen bir yön değişimi değildir. Silahlanmalar ve savaşlar, uluslar arası çelişkiler ve sömürge politikası, sermaye tarihine beşiğinden bu yana eşlik etmektedirler. Bugünkü toplumun tarihçesine yeni bir çığır açan bu öğelerin en aşırı yoğunlaşması, birbirlerine yakınlaşmaları, bu çelişkilerin heyulâ gibi kümelenmesidir. Emperyalizm diyalektik karşılıklı etkileşim içerisinde, müthiş sermaye birikiminin hem sonucu, hem de nedeni olarak ve (sermaye birikimine bağlı olarak) içeride sermaye ile emek, dışarıda ise kapitalist devletler arasında olan çelişkinin şiddetlenmesi ve sivrilmesi sonucunda, dünyanın saldırgan sermaye arasında şiddetli paylaşımının son safhasını açmıştır.«

Rosa Luxemburg, Der Maigedanke auf dem Vormarsch, GW Bd. 3, S. 193

»Emperyalizm, henüz ele geçirilmemiş kapitalist olmayan dünya muhitlerinden arta kalan üzerine verilen rekabet kavgasında, sermaye birikim sürecinin politik ifadesidir.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 391

»Burada metod olarak sömürge politikası, uluslar arası borç sistemi, çıkar sahaları politikası, savaşlar egemendir. Burada örtüsüz ve açık olarak şiddet, dolandırıcılık, baskı, yağmacılık gün yüzüne çıkar ve bu politik şiddet eylemleri ile güç denemelerinin hercümerci arasında, ekonomik sürecin müsamahasız yasalarını bulmak hayli uğraş ister.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 397

7.) Neoliberal kapitalizm nedir?

»Kapitalizm dünyaya gelir ve tarihsel olarak kapitalist olmayan bir sosyal muhitte gelişir. Batı Avrupa ülkelerindeki [kapitalizmin] etrafını önce, bağrından çıktığı feodal muhit sarmaktadır... Ayrıca Avrupa kapitalizminin etrafında, göçer avcı ve toplayıcı güruhların ilkel komünizminden, çiftçi ve zanaatkârlara özgü meta üretimine kadar geniş bir yelpazeyi içeren müthiş bir Avrupa dışı kültürler alanı çevrelemektedir. Bu muhitlerin tam ortasında sermaye birikim süreci ilerlemektedir.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 316

8.) Kim milyarder olur? Ve kim köstebek?

»Evet partili yoldaşlar, bugün: yeniden Marks’tayız, onun bayrağı altındayız diyebileceğimiz bir anı yaşıyoruz. Eğer bugün programımızda, proletaryanın doğrudan doğruya görevinin –kısaca söylersek- sosyalizmi gerçeğe ve eyleme dönüştürmek ve kapitalizmi kökünden kazıyıp atmak olduğunu söylüyorsak, o halde Marks ve Engels’in 1848’de üzerinde durdukları ve ilkesel olarak hiç ayrılmadıkları temel üzerinde duruyoruz demektir. (...) Ebert, David ve suç ortaklarının yandaşları ve muavinleri olarak bu marksizmin temsilcilerinin günümüzde nerelere kaydıklarını görüyorsunuz. İşte orada, bizlere onyıllarca gerçek, sahteleştirilmemiş marksizm olarak gösterilen öğretinin resmî temsilcilerini görüyoruz. Hayır, marksizm Scheidemann’larla karşı devrimci politikaların yapıldığı yere yönlendirmez. Gerçek marksizm, onu tahrif etmeye çalışanlara karşı da mücadele verir. [Gerçek marksizm] aynı bir köstebek gibi kapitalist toplumun temelinin altını oymuş ve bugün, Alman proletaryasının en iyi kesiminin bayrağımız altında, devrimin hücum bayrağı altında yürümesine ve orada, karşı devrimin hakim göründüğü yerde de taraftarlarımıza ve gelecekteki mücadele arkadaşlarımıza sahip olmamıza yol açmıştır.«

Rosa Lüksemburg’un 31 Aralık 1918 Salı günü, KPD’nin kuruluş kurultayının, eylem programının görüşüldüğü öğleden sonraki oturumunda yaptığı konuşmadan. Protokoll des Gründungsparteitages der Kommunistischen Partei Deutschlands 1918, Berlin 1972, S. 202

9.) Ve tarihin sonu: Ne zaman büyük »kargaşa« meydana gelecek ve kapitalizm sona erecek?

»Açıktır ki, sermayenin ölçüsüz birikimi varsayıldığı takdirde, sermayenin ölçüsüz yaşama hüneri ispatlanmış olur.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1985, S. 276

»Marks’ın genişletilmiş üretim şeması gerçeğe uyduğu anda, çıkışı, birikim hareketinin tarihsel sınırını, yani kapitalist üretimin sonunu gösterir.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1975, S. 364

»Sermaye gerek dünyada, gerekse de kendi ülkesinde militarizm yardımı ile kapitalist olmayan katmanların yıkımına ve bütün çalışan katmanların yaşam koşullarını aşağıya çekmeye ne denli acımasızca girişirse, dünya sahnesindeki kapitalist birikimin gündelik tarihi, krizler görünümündeki dönemsel ekonomik felaketlerle birlikte, birikimin sürdürülmesini o denli olanaksızlaştıracak, uluslar arası işçi sınıfının sermaye hakimiyetine karşı başkaldırmasını o denli zorunluluk haline getirecek politik ve toplumsal felaketler ve darbeler [Konvulsionen] dizisine dönüşür.«

Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals, GW Bd. 5, Berlin 1975, S. 410

Tüm yazı ve çeviriler kullanılabilir. Dergimizin kaynak olarak gösterilmesi rica olunur.
Alle Beiträge und Übersetzungen können übernommen werden. Hinweis auf unsere Seite wird gebeten.